W jaki sposób połączyć pasję tworzenia, kreatywność, nadwydajność twórczą i potrzebę działania z dobrostanem? Czy można przeciwdziałać samowyzyskowi twórców, którzy, kierowani entuzjazmem twórczym, przymusem finansowym, zapominają o tu i teraz, nie mówiąc o przyszłości? Czy chory twórca może kreować w sposób odpowiedzialny i zrównoważony, a tym samym przyczyniać się swoją pracą do regeneracji otoczenia i zmiany jakiej „wszyscy” oczekujemy w świecie?

PRObeing model – zrównoważone zarządzanie karierą twórczą, to głos PURPOSE w dyskusji dot. funkcjonowania twórców w rzeczywistości rynkowej, ich znaczenia dla rozwoju społeczno-gospodarczego przy jednoczesnym braku kompetencji i umiejętności samoochrony.

Według raportu „Rola przemysłów kreatywnych w gospodarce i możliwości wsparcia publicznego” przygotowanego przez Polski Instytut Ekonomiczny, sektory kultury i kreatywne w Polsce wygenerowały bezpośrednio w Polsce, 31,2 mld PLN wartości dodanej. Uwzględniając wpływ pośredni, było to nawet ponad 82 mld PLN (3,58 proc. PKB).

Ta, generowana wartość dla gospodarki w postaci miliardów złotych nie znajduje odzwierciedlenia w codziennej zawodowej rzeczywistości twórców, artystów i samozatrudnionych przedsiębiorców kreatywnych. Borykają się oni z wypaleniem, chorobami zawodowymi, stresem o stabilność funkcjonowania, czy bezpieczeństwo na emeryturze.

Faktem jest, że obecnie prawie żaden produkt czy usługa nie może „wejść" na rynek bez kreatywnego zaangażowania twórców. Powstaje luka pomiędzy wynagrodzeniem twórcy a realną wartością świadczonej przez niego usługi. Twórcy przez wspomnianą wcześniej potrzebę samorealizacji i entuzjazm są gotowi dopłacać własnym czasem, talentem, kreatywnością do tworzonych przez siebie produktów i usług.

Zdarza się również tak, że przemęczeni, sfrustrowani, niedowartościowani twórcy idą na kompromisy, działają w pośpiechu, nie dostarczając najwyższej jakości produktów i usług. Ma to bezpośrednie przełożenie na zrównoważony rozwój, jakość przestrzeni publicznej, funkcjonowanie społeczności lokalnych – czyli wszystkie obszary kluczowe dla budowania konkurencyjnej gospodarki i rozwoju społeczno-gospodarczego.

PRObeing model to narzędzie, które w sposób czytelny i prosty pokazuje, na jakie elementy zarządzania karierą warto zwrócić uwagę, aby zarządzać nią w sposób zrównoważony.

 

PRObeing model obejmuje:

1. Systematyczne badania zdrowia oraz dbałość o zdrowy styl życia

2. Dbałość o własne miejsce pracy, dobór narzędzi i sposób ich wykorzystania w codziennej pracy

3. Umiejętne zarządzanie czasem pracy, korzystanie z przerw i urlopów oraz innych rozwiązań dot. planu dobowego

4. Planowanie budżetu w obszarach zawodowym i prywatnym z uwzględnieniem oszczędności

5. Myślenie o przyszłości w tym jej zabezpieczeniu finansowym/emerytalnym

6. Rozwój zawodowy oparty o kształcenie formalne i nieformalne w tym doradztwo zawodowe, reorientacja zawodowa czy kariera dwutorowa

7. Budowanie relacji i rozwój pasji, które pomagają tworzyć odpowiednie środowisko do funkcjonowania społecznego i zawodowego

8. Profilaktyka psychologiczna i systematyczna aktywność fizyczna, dzięki którym możliwe jest utrzymanie odpowiedniej kondycji psychofizycznej

Model ten mogą wykorzystywać zarówno twórcy w procesie planowania kariery, jak również na etapie weryfikacji swojej działalności (opcja REbeing model).

PRObeing model to również narzędzie dla podmiotów, które wspierają twórców w wejściu na rynek np. biur karier, stowarzyszeń branżowych, doradców zawodowych, psychologów etc.

Poszczególne elementy PRObeing model mogą być rozwijane zarówno indywidualnie, jak również przy udziale specjalistów ze wskazanych dziedzin.

Model należy rozwijać, dopasowując do indywidualnych potrzeb i pomysłów pod kierunkiem mentora, który pomoże zidentyfikować potrzeby, braki, wyzwania, mocne i słabe strony, a następnie poprowadzi krok po kroku przez cały proces.

BHP

Profilaktyka

Twórcy, artyści, kreatywni samozatrudnieni – tak jak pracownicy etatowi – są narażeni na różnego rodzaju choroby w toku wykonywania pracy. Nie podlegają jednak obowiązkowi badań wstępnych przed rozpoczęciem działalności twórczej/zawodowej czy okresowych w trakcie prowadzenia aktywności. Warto jednak wdrożyć w praktykę zawodową/artystyczną okresowe kontrole lekarskie, profilaktyczne badania oraz przestrzegać wszystkich zaleceń lekarskich podczas choroby i rekonwalescencji. Państwowa Inspekcja Pracy może wymagać badań z zakresu medycyny pracy w przypadku osób samozatrudnionych mających codzienny kontakt z klientami lub z żywnością.

  • Zastanów się kiedy ostatni raz robiłaś/eś kompleksowe badania lekarskie oraz jaki styl życia prowadzisz, jak się odżywiasz, ile śpisz itd.

 

Środowisko pracy

Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy zostało zapisane zarówno w polskiej konstytucji, jak i obowiązującym kodeksie pracy. Niestety artyści, twórcy i kreatywni samozatrudnieni nie mają obowiązku wykonywania pracy/twórczości w bezpiecznych i higienicznych warunkach (wyjątkiem jest świadczenie usługi w siedzibie klienta). Warto jednak zwracać uwagę na środowisko pracy, składające się z czynników fizycznych i społecznych takich jak: lokalizacja; wystrój pomieszczeń; wyposażenie stanowisk; sposób oświetlenia; temperatura; godziny pracy; ekspozycja na hałas, obecność mikroorganizmów, substancji toksycznych, drażniących czy rakotwórczych oraz relacje interpersonalne; warunki socjalno-bytowe np. integracja, kulturę organizacji, z którymi współpracujemy itd. W interesie twórcy jest zadbanie o eliminację źródeł poszczególnych czynników o charakterze niebezpiecznym i szkodliwym. Warto skorzystać ze szkoleń BHP.

  • Sprawdź czy działasz w zdrowym środowisku pracy, czy twoje miejsce pracy spełnia wymogi ergonomii, jak używasz sprzętu elektronicznego itd.

 

Czas pracy

Twórcy, artyści, kreatywni samozatrudnieni nie mają obowiązku stosowania się do ośmiogodzinnego czasu pracy z przysługującymi pracownikom etatowym przerwami, urlopami itd. Osoby samozatrudnione nie mają prawa do urlopu. Wolność, jaką daje samozatrudnienie czy działalność freelancerska/artystyczna wiąże się z koniecznością samodyscypliny (organizacyjnej i finansowej) dot. czasu pracy, odpoczynku, regeneracji.

Dla tych twórców, którzy zdecydują się na opłacanie składek na ubezpieczenie chorobowe, przewidziane jest prawo do zasiłku chorobowego w trakcie odbywania choroby lub opieki nad dzieckiem. Osoby prowadzące działalność gospodarczą mają prawo ją zawiesić na okres 3 lat, bez obowiązku opłacania składek w ramach „urlopu wychowawczego”.

  • Odpowiedz sobie na pytanie, czy pracujesz w nadgodzinach, czy masz odpowiednie przerwy w pracy. Kiedy ostatni raz byłaś/byłeś na urlopie i ile on trwał?

 

Przeczytaj dodtkowo:

1. Samozatrudnienie a BHP | dr Małgorzata Kochańska, wykładowca ergonomii, a także doradca prezesa SEKA S.A. – ogólnopolskiej firmy szkoleniowej, specjalizującej się w doradztwie BHP

2. Po co nam ergonomia? | Maciej Żłobiński, branżysta dla architekta, doradca i broker meblowy dla inwestora

3. Jak pracować mądrze, a nie ciężko? | Marcin Dębski, lider turkusowych transformacji

KARIERA

Finanse

Samozatrudnienie i działalność freelancerska/artystyczna wymagają planowania finansowego. Jak w każdej aktywności związanej ze świadczeniem usług, dostarczaniem produktów niezbędne jest skonstruowanie budżetu projektu, a następnie jego umiejętne realizowanie. W przypadku działań kreatywnych, kiedy taki intensywnie przenikają się z życiem twórcy, rozdzielenie finansów związanych z działalnością twórczą a bieżącym funkcjonowaniem może być trudne. Dlatego dla zachowania poczucia bezpieczeństwa i kontroli niezbędne jest stosowanie metod zarządzania finansami z wyraźnym podziałem na koszty działalności zawodowej, koszty życia i oszczędności.

  • Czy świadomie zarządzasz budżetem firmy, projektu, oddzielasz finanse związane z twoją działalnością od tych prywatnych… Czy robisz oszczędności na rozwój zawodowy oraz na czarną godzinę?

 

Planowanie przyszłości

Nie wszystkim twórcom, artystom, kreatywnym samozatrudnionym na początku kariery, głowy zaprząta emerytura. Dla zrównoważonego funkcjonowania niezbędne jest jednak planowanie przyszłości i jej zabezpieczenie. Kluczowa jest świadomość, tego jak będzie się funkcjonowało w wieku la 60+ i konstruowanie planu pod tą wizję. Wśród metod oszczędzania na emeryturę uwagę warto zwrócić zwłaszcza na: składki ZUS, IKE, dochód pasywny (inwestycje w nieruchomości), gromadzenie oszczędności, ale również budowanie marki własnej firmy (którą będzie można sprzedać) czy marki osobistej (wartość dzieł, które będzie można sprzedać). Trzeba pamiętać, że czas płynie bardzo szybko i nie warto odkładać planów emerytalnych na „później”.

  • Czy wyobrażasz sobie swoją emeryturę? Czy podejmujesz działania, które pomogą Ci funkcjonować, działać, odpoczywać w wieku emerytalnym?

 

Rozwój zawodowy

To proces podnoszenia kwalifikacji poprzez zdobywanie wiedzy, umiejętności i doświadczenia. Wybór kierunku kształcenia / studiów lub zdobycie konkretnego zawodu w młodym wieku nie gwarantuje stabilnego funkcjonowania przez cały okres aktywności zawodowej. Aktualnie proces doskonalenia i zdobywania nowych umiejętności, trwa przez całe życie. Mówi się również o nabywaniu umiejętności kooperacji, dzielenia się wiedzą, umiejętności oduczania się, reorientacji zawodowej i tworzenia przestrzeni na karierę dwutorową. W procesie wyboru ścieżki kariery warto kierować się systemem wartości, zainteresowaniami zdolnościami i umiejętnościami, a nawet usposobieniem czy predyspozycjami fizycznymi. Aktualnie dla wszystkich chcących się rozwijać dostępne są studia podyplomowe, webinaria i kursy internetowe, konferencje, szkolenia branżowe np. sprzedażowe, doradcze, negocjacyjne, kursy językowe, case study, warsztaty, wyjazdy integracyjne itd. (dostępne w wersji płatnej, dofinansowanej z UE, bezpłatnej). Ważnym czynnikiem decydującym o procesie rozwoju zawodowego jest również wizja przyszłości tj. pomysł na funkcjonowanie na emeryturze.

  • Uczysz się, dokształcasz, rozwijasz? Korzystasz z doradztwa zawodowego i planujesz to, co może się wydarzyć, gdy Twoje umiejętności będą niewystarczające?

 

Przeczytaj:

1. Jak zrobić kalkulację ceny? | Filip Stratyński doradca, specjalista od finansów

2. Zanim sprzedasz dzieło, czyli krótko o własności intelektualnej | Katarzyna Plewka-Gembalska, radczyni prawna

3. Mniej znaczy więcej. Poradnik nieobiektywny | Agata Etmanowicz, menadżerka kultury, ekspertka ds. kreatywności

MOJE

Rozwój osobisty

Rozwój osobisty to złożony proces, który przede wszystkim opiera się na zarządzaniu własnym potencjałem, rozwoju umiejętności intelektualnych oraz społecznych. Dzisiaj Rozwój ten ściśle koreluje z rozwojem zawodowym, trwa przez całe nasze życie i determinuje jakość naszego życia, a także to, kim jesteśmy. Z punktu widzenia twórców, artystów czy kreatywnych samozatrudnionych, kluczowym w balansowaniu rozwoju zawodowego z osobistym powinny być pasje/hobby. Hobby to idealny sposób na generowanie czasu i pretekstu do odpoczynku od codziennej rutyny. Poświęcanie czasu na aktywność, która sprawia przyjemność, a nie jest twórczością czy pracą kreatywną związaną z zarobkowaniem, może poprawić zdrowie psychiczne i samopoczucie. Badania pokazują, że osoby z hobby rzadziej cierpią na stres, obniżony nastrój i depresję. Ciekawym rozwiązaniem może być uprawianie pasji/hobby w grupie – budowanie relacji, wyjście ze swojej bańki.

  • Nawiązujesz relacje, znajomości, poszerzasz sieć kontaktów, dzięki którym będziesz czuł/a się bezpieczenie i będziesz miał/a z kim dzielić pasję czy hobby, które odciągną Cię od męczących obowiązków?

 

Zdrowie psychiczne

 W działalności osób kreatywnych niezwykle istotna staje się profilaktyka psychologiczna. Odpowiednio prowadzona praca profilaktyczna i terapeutyczna wpływa na poziom psychologicznego bezpieczeństwa twórców i pomaga ograniczać określone zaburzenia. Profilaktyka psychologiczna zwiększa także jakość pracy twórców, artystów i kreatywnych samozatrudnionych, przyczynia się do podniesienia ich zawodowej efektywności, ułatwiając bezproblemową realizację dzieł oraz zachowanie ciągłości twórczej. Ważne jest zatem, aby od najwcześniejszych lat poświęconych na edukację, działalność twórczą i zawodową planować w budżecie profilaktykę psychologiczną. Dbałość o higienę emocjonalną, a w przypadku załamania się zdrowia sięganie po pomoc powoduje szybszy powrót do stabilnego funkcjonowania.

  • Czy korzystasz systematycznie z porad psychologa, kiedy czujesz zmęczenie psychiczne, przeładowanie pomysłami, stres, doświadczyłaś/eś porażki czy sukcesu?

 

Zdrowie fizyczne

Słaba kondycja, brak aktywności fizycznej i przemęczenie w działalności twórcy, artysty, przedsiębiorcy kreatywnego, powoduje widoczny spadek odporności, co wiąże się z ryzykiem zachorowań, a więc i ryzykiem nieobecności w pracy, niemożnością wykonywania zleceń. Spada także wydajność i kreatywność. Aktywność fizyczna i właściwa dieta to 2 podstawowe czynniki, które odpowiadają za zachowanie zdrowia oraz prawidłowy rozwój fizyczny, psychiczny i społeczny. Inwestycja w regularny ruch powoduje zwiększenie odporności tu i teraz, ale również w przyszłości co pozwala aktywnie tworzyć i pracować. Systematyczne ćwiczenia o umiarkowanej intensywności redukują ryzyko wystąpienia wielu chorób cywilizacyjnych, takich jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, otyłość, zawał serca.

  • Jesteś aktywna/y fizycznie tzn. uprawiasz umiarkowaną aktywność fizyczną np. pływasz jeździsz na rowerze, spacerujesz czy biegasz… tak dla relaksu nie dla wyczynu?

 

Przeczytaj:

1. Czy wiesz ile chcesz zarabiać? | Anna Leśnikowska-Jaros, Mental Health at Work

2. Koszty wypalenia zawodowego | Dorota Dot Okulicz psycholożka / Małgorzata Machniewicz trenerka, coach i konsultantka HR oraz doradczyni zawodowa

3. Co ze mną nie tak? | Joanna Flis – psycholożka, psychoterapeutka uzależnień

Tekst Maciej Mazerant

Wydawca PURPOSE / Autor koncepcji PRObeing & REbeing

Obszary jego działalności to content brand marketing, content marketing. Tworzy koncepcje, strategie, treści – praktykuje interdyscyplinarne działanie twórcze, które przekładają się na zrównoważony rozwój.

Jest praktykiem wywodzącym się z sektora kreatywnego – edukatorem i promotorem działań twórczych. Od ponad 20 lat pisze, analizuje, szkoli przedsiębiorców i uczy studentów, jak w sposób zrównoważony tworzyć i rozwijać miejsca pracy na bazie własnego talentu. Twórca pojęć PRObeing i REbeing w odniesieniu do kreowania higienicznego środowiska pracy w sektorze kreatywnym.

Więcej o działalności Macieja na pcontent.pl