KSIĄŻKA | Natura + plac zabaw

Natura + plac zabaw. Czy to możliwe?

Czas czytania 10 minut

Ośrodek Ewaluacji wziął na tapet polskie place zabaw. Badanie „Pokaż Wasz plac zabaw" wykazało, że wzrasta świadomość rodziców w zakresie potrzeb rozwojowych i społecznych dzieci. Opiekunowie starannie wybierają miejsca zabaw, jeśli oczywiście taki wybór mają.



Odpowiadając na pytania na temat idealnego placu zabaw często odnoszą się do swojego dzieciństwa, ale jednocześnie za priorytet uważają bezpieczeństwo. Wyniki badania można przeczytać na stronie: ewaluacja.eu. Chciałabym zwrócić szczególną uwagę na jeden fragment raportu: „Rodzice wymagają bezpiecznych nawierzchni i maksymalnego unikania wszelkich niebezpieczeństw. Z drugiej strony (...) najchętniej rodzice spędzaliby czas w lesie, na łące lub innym naturalnym i niedotkniętym ludzką ręką terenie. Nostalgiczne głosy tęsknoty za miejscami zabaw dzieciństwa rodziców pojawiły się na wydarzeniu na Facebooku. Wspominano dzikie opuszczone ogrody, wchodzenie na drzewa po „niczyje” owoce i mnóstwo przygód, które w tamtych sceneriach miały miejsce. Współcześni rodzice jednak mimo wszystko wybierają raczej bezpieczeństwo niż nieskrepowaną swobodę swoich pociech."

Z perspektywy rodzica to rozdarcie jest zrozumiałe. Z drugiej strony – czy swobodna zabawa w naturalnym otoczeniu, a bezpieczny plac zabaw to faktycznie dwie skrajne sytuacje? Czy nie możemy tego pogodzić?



Alternatywą mogą być naturalne place zabaw, czyli prywatne lub publiczne place zabaw zbudowane z naturalnych materiałów oraz z projektowaną roślinnością. Pisząc o naturalnych materiałach nie mam na myśli tylko tego, że urządzenia są z drewna. Takie spotyka się na większości obecnie budowanych placów zabaw. Chodzi również o naturalną nawierzchnię i takie elementy jak kłody, głazy, wiklinowe tunele i szałasy, zabawki wodne i miejsca do zabawy w błocie. W przeciwieństwie do standardowych karuzeli i zjeżdżalni, tu możliwe jest wielorakie wykorzystanie tych samych elementów. Niedopowiedzenia rozwijają wyobraźnię – krzywy patyk raz może być wędką, innym razem różdżką lub rogiem dzikiego zwierza. Tradycyjne place zabaw oferują głównie zabawki ruchowe. Na naturalnym placu zabaw dzieci mogą również spróbować zabaw konstrukcyjnych (budowa szałasu z patyków), społecznych (zabawa w chowanego, w sklep), mogą rozwijać motorykę mniejszą (zabawy manipulacyjne szyszkami, kamykami). Odpowiednio dobrana roślinność przyciąga ptaki i owady, które można godzinami obserwować. Największą zaletą naturalnych placów zabaw jest to, że ciągle się zmieniają. Wiosną wszystko kwitnie, latem pojawiają się owoce, jesienią kolorowe liście. Rośliny rosną, rozrastają się, z roku na rok plac zabaw coraz bardziej przypomina ogród. Nie ma jednego ustalonego wzorca. Naturalne place zabaw mogą przybrać bardzo różne formy. Począwszy od „miejskich” obiektów, które niewiele różnią się od standardowych placów zabaw, ale uzupełnione są o kilka naturalnych elementów i roślinność, a na dzikich ogrodach, tworzonych samodzielnie przez dzieci i rodziców kończąc.

Naturalny plac zabaw to rodzaj bezpiecznego kompromisu. Miejsce ogrodzone, sprawdzone, z regulaminem – to dla rodziców. Miejsce na wpół dzikie, z krzewami do zabawy w chowanego, kłodami i głazami do ćwiczenia równowagi, patykami i szyszkami do wykorzystania na milion sposobów, motyle na kwiatach i robale pod kamieniami – to dla dzieci. Dobrze zaprojektowany naturalny plac zabaw może być w pełni bezpieczny. Co więcej, możemy takie miejsce certyfikować, co z pewnością jest istotne dla wszystkich zarządców placów zabaw. 


O tym, jak tworzyć takie miejsca w ogrodzie prywatnym, jaki mamy wpływ na powstawanie publicznych naturalnych placów zabaw i jak to jest z tymi normami bezpieczeństwa piszę w swojej książce „Ścieżka bosych stóp. Trzy drogi do naturalnych placów zabaw“, która dostępna jest na stronie pracowni k. (pracowniak.pl/ksiazka).

Tekst: Anna Komorowska, Pracownia k
Zdjęcie miniatury (autorki): Nina Bojda, dzięki uprzejmości Anny Komorowskiej
Zamów książkę: „Ścieżka bosych stóp. Trzy drogi do naturalnych placów zabaw“
Przeczytaj raport: „Pokaż Wasz plac zabaw"