W polskich księgarniach znajdziesz przynajmniej kilkanaście pozycji na temat zakładania ogrodu, przygotowania podłoża, uprawy poszczególnych roślin, nawożenia czy budowy elementów ogrodowych. Poniższy „poradnik” to subiektywne spojrzenie na kwestię zieleni w mieście. Kilka pomysłów, otwarta lista, do której każdy może dopisać (np. tutaj: LINK) własne przemyślenia.

1. Posadź coś. Gdziekolwiek. Drzewo, krzew, byliny – obojętne. W doniczce, w ogrodzie, partyzancko w przestrzeni publicznej. Pobrudź się. Poczuj ziemię na swoich rękach. Ogrodnictwo jest terapią – uspokaja, wycisza, pozwala nabrać dystansu do pędzącego świata. Uczy cierpliwości, organizacji, systematyczności. Zrób pierwszy krok.

2. Rozglądnij się. Wyszukuj pięknych miejsc – podwórka zarośnięte bluszczem, wypielęgnowane kwietniki przed blokiem, doniczki z kolorowymi kwiatami. Zobacz moc roślin w oswajaniu przestrzeni. Idź dalej. Zacznij szukać „roślinnych partyzantów” – chwastów, które same przejmują opuszczone miejsca, zamieniając je w kwitnące ogrody. Czasami trzeba coś zobaczyć, żeby uwierzyć.

3. A teraz spójrz na swoje miejsce zamieszania. Odkryj jego potencjał. Nie masz ogrodu? A może masz balkon? Parapet? Spróbuj umieścić doniczkę z roślinami na swoim podwórku. Zasadź krzewy na opuszczonym skrawku przed blokiem. Co jeszcze możesz zrobić? Sam lub z sąsiadami? Żadne miejsce nie jest tak małe, żeby nie można go było zazielenić.

4. Wykorzystaj stare wiadra, kalosze, garnki, miski, kartony po mleku, butelki PET, palety, walizki, worki. Wszystko co możesz napełnić ziemią może być doniczką lub przynajmniej osłonką.

5. Oddaj Ziemi to co od niej dostałeś. Załóż kompostownik, zbieraj wodę deszczową.

6. Zrezygnuj z jednej rzeczy, którą planowałeś kupić, a z której skorzystałbyś pewnie raz w ciągu roku. Kup za to zioła lub warzywa i dobrą ziemię. Zaproś przyjaciół na kolację.

7. Ogród, aby rozkwitł, wymaga czasu. Nie zniechęcaj się porażkami. Próbuj co roku nowych rozwiązań. Dodawaj kolejne elementy. Niech Twój ogród rośnie, rozrasta się, dojrzewa.

8. Nie pytaj, nie pozwolą Ci. Czasami nie warto czekać. Po prostu działaj. Rób bomby nasienne, sadź rośliny w pustych donicach. Zasada „mniej znaczy więcej” nie dotyczy zieleni w miastach.

9. Szukaj inspiracji. Na przykład tutaj: LINK

10. Ogród to nie tylko kopanie w ziemi. To sposób życia. Wolniejszego, bliższego naturze, bardziej świadomego. Zostań orędownikiem tej idei. Zasiej ją wśród swoich bliskich.

Tekst: Anna Komorowska

Hałas ruchliwych ulic, duszący zapach spalin i gęsta zabudowa – trudno mówić o pozytywnych aspektach życia w wielkomiejskiej przestrzeni. Poszukiwaniem rozwiązania problemów ciała i ducha mieszkańców wielkich metropolii, zajmowali się uczestnicy warsztatów „Uzdrowisko Warszawa” zorganizowanych przez Centrum Nauki Kopernik w Warszawie.

W trosce o zdrowie i samopoczucie mieszkańców miast organizatorzy akcji postanowili pokazać, że do poprawy kondycji miejskiej przestrzeni mogą przyczyniać się sami obywatele. Program miał rozwinąć ich kreatywność i wskazać sposoby twórczego myślenia na rzecz środowiska. Idea Zdrowego Miasta była osią działań projektowych i szkoleń z zakresu przedsiębiorczości. „Warsztat Idei” odbywający się w ramach inicjatywy „Uzdrowisko Warszawa” stał się więc interdyscyplinarnym przedsięwzięciem, odpowiadającym na potrzeby współczesnych ludzi – zarówno te biologiczne, jak tęsknota za pięknem natury, jak i te zawodowe, zmieniające się wraz z rozwojem rynku i przemianami gospodarczymi.

„Warsztat Idei” powstał z myślą o osobach zainteresowaniach nauką i rozwojem, dla których szczególnie ważna jest troska o środowisko wielkich miast. Zajęcia trwały od 6 kwietnia do 8 czerwca 2013 roku. W trakcie ośmiu sobotnich spotkań, podzieleni na grupy uczestnicy, zajmowali się poszukiwaniem nowatorskich pomysłów usług, produktów i działań, które mogłyby przyczynić się do poprawy jakości miejskiego stylu życia.

Nad pracą zespołów czuwało grono specjalistów z różnych dziedzin: nauki, sztuki i biznesu, którzy przekazywali uczestnikom tajniki realizacji wszelkiego rodzaju kreatywnych przedsięwzięć. W programie warsztatów znalazły się nie tylko wspólne debaty na tematy związane z ekologiczną ideą, przyświecającą grupowym projektom, ale także zajęcia dotyczące praktycznych aspektów ich realizacji, nowoczesnych rozwiązań technologicznych oraz sposobów pozyskiwania funduszy i sponsorów. „Warsztatowicze” poznali m.in. podstawy działania sytemu Arduino, umożliwiającego nieskomplikowane zastosowanie elektroniki w interdyscyplinarnych projektach, oraz zasady pracy metodą Design Thinking.

W finale akcji każda z grup musiała dokonać prezentacji efektów swojej pracy. Grono ekspertów krytycznym okiem przyglądało się proponowanym przez uczestników projektom, wskazując na kwestie szczególnie ważne dla potencjalnych inwestorów i późniejszych odbiorców.

W wyniku twórczych działań „Uzdrowiska Warszawa” powstały cztery projekty nowatorskich rozwiązań na rzecz miejskiego zdrowia. Pierwszy z nich, o intrygującej nazwie „Teleportacja zmysłowa” to luneta, autorstwa Doroty Adamowicz, Katarzyny Teresy Guzowskiej i Wojciecha Gajewskiego, umożliwiająca obserwację nieistniejącego w realnym świecie miasta. Na pobierany na żywo obraz komputer nakłada widoki, które mogą zmieniać oglądaną panoramę w idealną, sielską krainę lub przeciwnie – zamglone spalinami, zadeptane śmietnisko.

„Misja Rzepka” to pomysł Bartłomieja Tomczaka, Alicji Getki i Katarzyny Kołys oparty na idei eko-integracji. Pakiet edukacyjny zaproponowany przez twórców projektu składa się z gry planszowej, aplikacji mobilnej, elektronicznej zabawki oraz nowoczesnego kompostownika. Wszystko to ma nauczyć dzieci segregowania odpadków organicznych oraz produkcji kompostu przy wykorzystaniu nowoczesnych metod.

Kolejna warsztatowa propozycja to minitężnia – pawilon, który umieszczony w dowolnym punkcie miasta, pozwala odciąć się od jego hałasów, szumów i spalin. Twórcy „Zdroju” – Ewa Behrens, Marek Dubiel, Monika Domanowska, Tomasz Soliński, Karol Żukowski – pragnęli stworzyć przestrzeń, w której choć przez chwilę można by odetchnąć świeżym powietrzem, odpocząć i zaczerpnąć energii.

Ostatni zespół (w składzie: Kaśka Barc, Jan Franciszek Cieślak, Martyna Obarska, Jacek Siadkowski, Bartosz Stodulski, Łukasz Sztern i Mariola Szuszczewicz) stworzył koncepcję mobilnego warsztatu, przeznaczonego do instalacji na podwórkach i ulicach. „Kontener.to”  zawiera zestaw prostych narzędzi do majsterkowania, który ma inspirować działania mieszkańców miast i pokazywać, że – jak mówią twórcy – uzdrawianie przestrzeni można zacząć tuż za własnym progiem i można tego dokonać małym kosztem.

Z pośród wszystkich propozycji powstałych w tej i kolejnych edycjach warsztatów „Uzdrowisko Warszawa” eksperci wybiorą dwa najlepsze pomysły, które zostaną nominowane do ogólnoeuropejskiego konkursu KiiCS. Zwieńczeniem projektu będzie międzynarodowa publikacja, zawierająca „zestaw dobrych praktyk”. Znajdzie się w niej podsumowanie działań uczestników programu wraz z ich oceną.

Program „Uzdrowisko Warszawa” jest realizowany w ramach europejskiego projektu KiiCS (Knowledge Incubation in Innovation and Creation for Science), który ma wypracować metodologię współpracy pomiędzy przedstawicielami różnych dziedzin, najbardziej sprzyjającą innowacyjności. Centrum Nauki Kopernik zrealizowało jak dotąd dwa działania projektowe: „Warsztat idei” oraz pierwszą edycję maratonów projektowania dla licealistów – „Miastonauci”. W planach są już kolejne warsztatowe cykle. W dniach 23-27 września 2013 roku odbędą się Warsztaty projektowania, których uczestnicy będą tworzyć gadżety, służące poprawieniu jakości życia w mieście. Zgłoszenia do programu przyjmowane będą między 26 sierpnia a 11 września. Formularze aplikacyjne oraz regulamin dostępne będą wkrótce na stronie www.kopernik.org.pl

Tekst: Marta Klimek

Zdjęcia: materiały prasowe Centrum Nauki Kopernik