Najpopularniejszą i najłatwiej dostępną opcją wyjazdu na stypendium zagraniczne jest program Erasmus, w ramach którego istnieje możliwość odbycia dofinansowanego stypendium w jednym z krajów Unii Europejskiej.

Stypendysta programu Erasmus wyjechać może na część studiów do zagranicznej uczelni lub na praktykę do zagranicznej firmy, organizacji lub instytucji. Udział w wymianie mogą wziąć studenci uczelni uczestniczącej w programie, zarejestrowani i aktywni (nieodbywający w tym czasie urlopów dziekańskich itp.). Wyjazd możliwy jest podczas studiów inżynierskich, licencjackich, magisterskich i doktoranckich. O stypendium ubiegać się można tylko w uczelni macierzystej, rozpoczynając proces aplikacji w roku akademickim poprzedzającym potencjalny wyjazd – zwykle w okresie wiosennym, jednak te terminy uczelnie ustalają indywidualnie.

Wyjazdy możliwe są jedynie do krajów uczestniczących w programie – krajów Unii Europejskiej, Chorwacji, Szwajcarii i Turcji oraz krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego – Islandii, Lichtensteinu, Norwegii. Uczelnie przyjmujące muszą mieć zawarte umowy o partnerstwie z uczelnią macierzystą – lista szkół partnerskich dostępna jest w biurach współpracy zagranicznej oraz na stronach internetowych uczelni.

Wstępna rekrutacja przebiega w szkole macierzystej. Kryteria podstawowe to dobre wyniki w nauce oraz odpowiednia znajomość języka obcego, w którym mają odbywać się zajęcia w uczelni przyjmującej. Każda uczelnia może przyjąć dodatkowe kryteria, takie jak wyjątkowe osiągnięcia, działalność na rzecz uczelni itp. Dokładne zasady rekrutacji leżą w gestii uczelni macierzystej, która udostępnia je zainteresowanym.

Każdy stypendysta Erasums przed wyjazdem musi podpisać dwa kluczowe dokumenty: porozumienie o programie zajęć oraz umowę z uczelnią (znajdują się w niej podstawowe informacje, takie jak czas trwania wymiany, wysokość stypendium, forma jego wypłaty itp.).

Czas trwania pobytu za granicą to 3–12 miesięcy, jednak musi się odbyć w obrębie jednego roku akademickiego. Jeśli wyjazd wstępnie został ustalony na jeden semestr (tylko w przypadku semestru zimowego), możliwe jest ubieganie się o przedłużenie stypendium o semestr letni. Podstawą zaliczenia okresu studiów spędzonego poza szkołą macierzystą są punkty ECTS (Europejski System Transferu i Akumulacji Punktów). System ten pozwala na „mierzenie” w skali punktowej nakładu pracy, jaki student musi włożyć w zaliczenie danego przedmiotu, danych zajęć (za pełny rok akademicki studiów z reguły przyznawanych jest 60 punktów) .

W przypadku wyjazdu na praktyki nie obowiązuje lista uczelni partnerskich. Kandydat musi samodzielnie bądź z pomocą uczelni (jeśli jest taka możliwość) znaleźć firmę, instytucję lub organizację, która działa w kraju uczestniczącym w programie Erasmus oraz wyrazi chęć przyjęcia praktykanta. Praktyki muszą odbywać się w dziedzinie związanej z kierunkiem studiów. Mogą stanowić one wypełnienie praktyk obowiązkowych na danej uczelni lub być praktykami nieobowiązkowymi jako dodatkowa forma zdobywania doświadczenia.

Budżet programu Erasmus zakłada dofinansowanie wyjazdów, jednak nie gwarantuje pokrycia całkowitych kosztów pobytu za granicą. W praktyce właściwie się nie zdarza, żeby w pełni je pokrywał, dlatego niektóre szkoły wymagają złożenia oświadczenia o możliwości sfinansowania pozostałych kosztów podczas stypendium.

Wszelkich szczegółowych informacji dotyczących rekrutacji, kryteriów, praw i obowiązków stypendysty należy szukać na stronach internetowych oraz w biurach współpracy zagranicznej w uczelniach macierzystych. Uczelnie artystyczne, z powodu swojego specjalnego charakteru, stawiają studentom dodatkowe wymagania i kryteria. Redakcja „Purpose” zestawiła te najważniejsze – przedstawiamy je poniżej.

Uczelnie muzyczne

Najważniejszym elementem odróżniającym uczelnie muzyczne od pozostałych jest wymóg przygotowania nagrania (15–30 min) prezentującego możliwości i umiejętności studenta. Nagranie wraz z podaniem wysyłane jest do maksymalnie 3 wybranych uczelni zagranicznych, z których przychodzi odpowiedź o przyjęciu lub odrzuceniu kandydatury. Decyzja o tym, czy dany student zostanie zakwalifikowany do wyjazdu, w dużym stopniu uzależniona jest od uczelni przyjmującej.

Część uczelni muzycznych stawia konkretne wymagania dotyczące średniej ocen oraz oceny z przedmiotu głównego. Dla przykładu w Akademii Muzycznej w Poznaniu średnia przedmiotów z dwóch ostatnich semestrów musi wynosić minimum 18 punktów, a z przedmiotu głównego – 21 punktów (skala ocen zaliczających w uczelniach muzycznych w Polsce to 12–25 punktów).

Często, choć nie w każdym przypadku, uczelnia macierzysta wymaga również listu motywacyjnego skierowanego do władz uczelni rodzimej, a także do uczelni zagranicznej, cv dla uczelni zagranicznej, wykazu osiągnięć oraz ocen z ostatniego semestru. Niektóre szkoły stawiają też konkretne wymagania dotyczące zawartości listu motywacyjnego.

Akademie Muzyczne nie oferują praktyk.

Uczelnie plastyczne

Student aplikujący o wyjazd na stypendium powinien mieć wysoką średnią ocen (4,0–4,3) z dwóch poprzedzających semestrów. Uczelnie plastyczne proszą o portfolio (zazwyczaj 10 prac najlepiej prezentujących możliwości studenta).

Akademie sztuk pięknych często wymagają też poświadczenia znajomości odpowiedniego języka (certyfikat, zaświadczenie od lektora, dokument potwierdzający zdaną maturę z języka lub inny – zależnie od uczelni). W niektórych szkołach organizuje się wewnętrzne egzaminy językowe.

Poza stypendiami programu Erasmus uczelnie plastyczne oferują dodatkowe możliwości. W tym przypadku ich typ, procedura oraz kierunek jest różny w poszczególnych szkołach. Wśród nich można wyszczególnić program CEEPUS (Central European Exchange Program for University Studies - Program współpracy wielostronnej w dziedzinie edukacji krajów Europy Środkowej: Albanii, Austrii, Bułgarii, Chorwacji, Czarnogóry, Czech, Macedonii, Rumunii, Polski, Słowacji, Słowenii, Serbii, Węgier oraz Bośnii i Hercegowiny), formy współpracy z uczelniami zagranicznymi oparte na specjalnych warunkach i umowach (wyjazdy do: Japonii Chin, Izraela, USA, Kanady) lub CCUSA (program płatnych praktyk w USA - http://www.ccusa.pl/).

Szkoły teatralne

W przypadku szkół teatralnych nie ma dodatkowych wymagań. Kluczowa jest pozytywna opinia dziekana wydziału oraz znajomość języka. Przykładowo Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie oferuje dodatkowo możliwość uczestniczenia w programach badawczych w ramach współpracy i członkostwa w europejskiej sieci instytutów szkół artystycznych ELIA (European League of Institutes of the Arts – organizacja tworząca międzynarodową sieć uczelni artystyczncyh). Pozostałe szkoły artystyczne w Polsce nie uczestniczą w programie Erasmus (pełna lista uczelni posiadających kartę Erasumusa znajduje się na stronie internetowej www.erasmus.org.pl). Ponieważ jednak szkoły starają się podążać za potrzebami studentów, często proponują inne, alternatywne rozwiązania.

Studenci chcący wyjechać na stypendium z programu Erasmus mają możliwość skorzystania z intensywnych kursów językowych EILC (Erasmus Intensive Language Courses) – jednak tylko w przypadku mniej znanych języków UE. Kursy są bezpłatne, uczestnicy pokrywają tylko koszty swojego pobytu.

Kraje, w których organizowane są intensywne kursy językowe Erasmusa, to: Belgia (jęz. niderlandzki), Bułgaria (jęz. bułgarski), Chorwacja (jęz. chorwacki), Cypr (jęz. grecki), Czechy (jęz. czeski), Dania (jęz. duński), Estonia (jęz. estoński), Finlandia (jęz. fiński i szwedzki), Grecja (jęz. grecki), Hiszpania (4 regiony: jęz. baskijski, kataloński, galicyjski, walencki), Holandia (jęz. niderlandzki), Islandia (jęz. islandzki), Litwa (jęz. litewski), Łotwa (jęz. łotewski), Norwegia (jęz. norweski), Polska (jęz. polski), Portugalia (jęz. portugalski), Rumunia (jęz. rumuński), Słowacja (jęz. słowacki), Słowenia (jęz. słoweński), Szwajcaria (jęz. włoski), Szwecja (jęz. szwedzki), Turcja (jęz. turecki), Węgry (jęz. węgierski) i Włochy (jęz. włoski).

Kursów EILC nie organizują Austria i francuskojęzyczna część Belgii, Francja, Irlandia, Niemcy i Wielka Brytania.

Podczas przygotowywania artykułu korzystaliśmy ze stron internetowych: http://www.erasmus.org.pl/, http://www.buwiwm.edu.pl/ oraz bezpośrednich stron uczelni artystycznych w Polsce.

Opracowanie: Redakcja Purpose