PLAKATATAK

Państwa projekt „Plakatatak”, miał na celu zwrócenie uwagi na ważność sfery wizualnej przestrzeni publicznej. Plakaty opracowane przez polskich i niemieckich artystów komentowały ważne i aktualne zjawiska społeczne i polityczne, wskazywały istotne problemy i wyzwania w obecnej Europie i na świecie. Skąd taki pomysł?

Projekt „Plakatatak” został przygotowany w ramach bloku wydarzeń kulturalnych pt. „Świętujemy”, które Goethe-Institut zrealizowało w 2016 roku wspólnie z Ambasadą Niemiec z okazji 25. rocznicy podpisania polsko-niemieckiego traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Zależało nam, aby obraz stosunków polsko-niemieckich nie prezentować sztampowo, w tonie oficjalnym. Relacje pomiędzy Polską a Niemcami, patrząc z perspektywy nie wielkiej polityki ale codziennych kontaktów są dynamiczne i odzwierciedlają różnorakie oblicza obu krajów. Naszym zamysłem było zaprezentowanie żywego, współczesnego projektu traktującego w atrakcyjny sposób o ważnych i aktualnych sprawach, które kształtują życie pojedynczego człowieka, mają wpływ na nasze otoczenie.

Kilka projektów, które oglądałam, miałam wrażenie, że są skierowane do mnie, tyczą się mojego miasta. Myślę, że każdy znajdzie tu komentarz, który jest mu bliski. Mnie chyba najbardziej poruszył ten:
 Gentryfikacja: 
(opis po lewej). Widzę to w Łodzi, ten trend cały czas trwa. Jak jednak możemy zmienić to co się dzieje? Jaki mamy wpływ na miasto? My – czyli mieszkańcy, My – czyli artyści?

Przeciwdziałanie temu zjawisku z pozycji pojedynczego obywatela jest niewątpliwie bardzo trudne. Prawa wolnego rynku są bezwzględne. Niezbędne są wrażliwość społeczna i poczucie obywatelskiej solidarności.  Mieszkańcy mogą próbować mieć wpływ na to, aby proces rewaloryzacji danego obszaru przyniósł społeczne korzyści dzielnicy i jej mieszkańcom, czy to włączając się w akcje informacyjne na temat problemów danego obszaru, czy to wspierając działania aktywizujące społeczność lokalną. Możemy monitorować pracę urzędów  i miejskich instytucji, możemy kibicować ruchom obywatelskim,  interwencjom aktywistów,  możemy zaangażować się w oddolne inicjatywy sąsiedzkie. Także artyści, poprzez  np. plastyczne czy performatywne akcje bądź artystyczne inicjatywy partycypacyjne w przestrzeni publicznej, aktywizują społeczność lokalną, naświetlają problemy, inspirują do refleksji. 

Jaką rolę powinno dziś spełniać miasto?

To jest pytanie na wielotomową publikację. Prognozy ONZ mówią, że w 2030 roku mieszkańcy miast będą stanowić 60%  populacji  Ziemi. Miasta zatem muszą wypracować ekonomiczne, ekologiczne, społeczne, kulturotwórcze strategie i mechanizmy, które zaspokoją potrzeby ludności miejskiej. Współczesna aglomeracja powinna oferować przyjazną  przestrzeń do życia, gdzie nowoczesne rozwiązania technologiczne i urbanistyczne powinny sprzyjać  zrównoważonemu rozwojowi miasta i usprawniać życie mieszkańców . Duński architekt prof. Jan Gehl mówiąc o planowaniu miasta podkreślił, aby przyglądać się szczegółom z perspektywy ludzkiej i wyróżnił  trzy kryteria, które charakteryzują dobre krajobrazy: ochrona, wygoda i przyjemność.  Można uogólnić i rzec, że to kryteria nie tylko dobrych krajobrazów, ale w ogóle jakości życia, pracy i wypoczynku mieszkańców. Miasto powinno wspierać ekologiczne rozwiązania gwarantujące czyste powietrze i nieskażone produkty.  W wielu miastach na świecie urzeczywistnia się na przykład marzenie o zielonym mieście, z pokrytymi roślinnością elewacjami i dachami budynków, z tuzinami miejskich ogrodów społecznościowych, które oprócz uprawy roślin pełnią ważną rolę edukacyjną oraz integracyjną. Są jedną z licznych miejskich inicjatyw obywatelskich, które promują partycypacyjny model kształtowania relacji międzyludzkich.

Jaki był odbiór Państwa projektu? Czy projekt trafił również do urzędników a także innych osób/instytucji/firm odpowiedzialnych za nasze miasta? Dla kogo był ten projekt? Co dalej?

Odbiór projektu był bardzo pozytywny. Miasto Stołeczne Warszawa było partnerem projektu i otrzymaliśmy duże wsparcie logistyczne przy załatwianiu różnych zawiłości logistycznych. Otrzymaliśmy sporo zapytań o możliwość  zakupu plakatów i to nas bardzo cieszyło, gdyż to właśnie przechodnie byli naszą ulubioną grupą docelową. Nieco kontrowersji wzbudził projekt Uwe Loescha przedstawiający postać wzorowaną na wizerunku Jezusa. Plakaty były prezentowane nie tylko na ulicach śródmieścia Warszawy i Berlina, także na dziedzińcu Nowego Teatru i w siedzibie Narodowego Instytutu Audiowizualnego przy ulicy Wałbrzyskiej  oraz przed Urzędem Miejskim w Słupsku, a niedawno ponownie znalazły się w Berlinie, tym razem w ramach konferencji w siedzibie Federalnej Centrali Kształcenia Obywatelskiego (Bundeszentrale für politische Bildung). Obecnie wybór plakatów można oglądać na ścianach w Goethe-Institut na Chmielnej. Dostępny jest nadal katalog projektu – książeczka w formacie pocztówkowym z reprodukcjami wszystkich plakatów i z tekstami prof. Joanny Krakowskiej  i prof. Thomasa Friedricha.